چای خوری در قهوه خانه حاج علی درویش
می گویند ۹۰ سال است که اهالی بازار تهران و گردشگران خارجی را به چای، قهوه و لبخندی دوست داشتنی مهمان می کند.
یک قهوه خانه تمام عیار که در عین کوچکی و نقلی بودن عشق و صفا از هر گوشه آن می جوشد. صاحب این مینی قهوه خانه که حاج علی درویش نام دارد این قهوه خانه را از پدران خود به ارث بوده و از وقتی خودش را شناخته به سرو چای و قهوه در این قهوه خانه مشغول بوده است. شهرت این قهوه خانه تا بدان جاست که اخیرا نامش را در فهرست آثار ملی به ثبت رسانده اند.
له، بیش از ۹۰ سال است که صاحبان این قهوه خانه به صورت نسل به نسل از میهمانان پذیرایی می کند. مدیر کل دفتر ثبت آثار تاریخی، فرهاد نظری، خبر ثبت این قهوهخانه را در فهرست میراث ناملموس تاکید کرد و گفت:«این قهوهخانه که در بازار تاریخی تهران قرار دارد، با توجه به دارا بودن خصوصیات و معیارهای میراث ناملموس، اوایل امسال در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت رسید.»
فرهاد نظری در ادامه صحبت هایش دلیل ثبت این کافه را در فهرست میراث ناملموس توضیح داد و شیوه و سنتِ قهوهداری و چایخانهداری را علت اصلی این امر عنوان کرد و گفت: «این شغل از سه نسل گذشته این خاندان به صورت نسل به نسل تا به امروز ادامه داشته است. این اتفاق یکی از معیارهای مهم در پروندههای ثبت میراث ناملموس محسوب میشود.» آن طور که نظری می گوید صاحب کافه همزمان با سرو هر نوشیدنی، خواص پزشکی هر کدام را به مشتریان می گوید این مورد نیز یکی دیگر از مواردی بود که در ثبت ناملموس این کافه تاثیرگذار بود.
وی همچنین در ادامه توضیحاتش افزود: «با توجه به قرار گرفتن مغازه در راسته بازار تهران و ثبت ملی بازار تهران به طور کامل، نیاز به ثبت مجدد این بنا نبود.» چندین سال است که کاظم مبهوتیان پسر حاج علی مبهوتیان، همان حاج علی درویش معروف، شغل پدرش را ادامه می دهد. او در مورد این کافه می گوید: «این قهوهخانه را حاج محمد حسن شمشیری در سال ۱۲۹۷ هجری شمسی تاسیس کرد. پس از آن پدرم در سال ۱۳۴۰ این قهوه خانه را با یک واسطه از حاج شمشیری خرید. تا هفت سال پیش هم خودش این قهوهخانه را میگرداند تا اینکه زمین خورد و کمرش شکست و دیگر نتوانست بیاید. بعد از آن شخصا این کار را برعهده گرفتم.»
«این قهوهخانه از آن اول به این مساحت نبود. پدرم قسمتی از زمین آن را فروخت و از ۴۵ سال پیش تا امروزه تنها همین اندازه از آن باقی مانده است. از همان روز هم کوچک شدن قهوه خانه تاثیری بر تعداد مشتری ها نداشت. حتی می توانم بگویم مشتری ها کمتر که نشدند، بیشتر هم شدند.» او درباره رسم چای خوردن امروزی ها با مردم گذشته در بازار تهران می گوید: «در گذشته رسم بود که چای را به در مغازه ها می بردند و چای توزیع می شد. تا قبل از انقلاب هم وضع به همین شکل بود. اما بعد از آن به مرور زمان بازاری ها خودشان چای در مغازه های شان درست کردند و دیگر چنین فرهنگی وجود ندارد. این اتفاق کمی رونق قهوه خانه های بازار را کم کرد.»
یکی از مهم ترین چیزهای که در این کافه نظر مشتری ها را به خود جلب می کند، قیمت چای است. چرا که قیمت چای که به مشتریان ارائه می شود متغیر است. البته این تغییر قیمت ارتباطی به توان مالی افراد و کیفیت و اندازه چای ندارد.