ورزش هوازی
حقایقی درباره ورزش هوازی
- ورزش هوازی که به آن «کاردیو» یا «ایروبیک» (به معنای با اکسیژن) هم میگویند، ورزشی است که در آن، خونِ اکسیژندار توسط قلب پمپاژ میشود تا اکسیژن به تمام عضلاتِ در حال فعالیت برسد.
- ورزش هوازی سبب افزایش ضربان قلب و تنفس برای مدت نسبتا طولانی میشود. بر عکس، ورزش غیرهوازی (بدون اکسیژن) فعالیتی است مانند دو سرعت یا وزنهبرداری که سبب میشود عضلات به صورت ناگهانی تحت فشار شدید قرار بگیرند و شما به سرعت از نفس بیفتید.
- نمونههای ورزش های هوازی عبارتند از: دستگاههای ورزشی هوازی (کاردیو)، رکاب زدن، دویدن، شنا کردن، پیادهروی، کلاسهای ورزشی هوازی، اسکی صحرایی و کیکبوکسینگ، البته انواع بسیار دیگری هم وجود دارند.
- اگر شدت انجام ورزش هوازی بیش از حد بالا باشد، به ورزش غیرهوازی تبدیل میشود. به عبارت دیگر، تفاوت بین ورزش هوازی و غیرهوازی در شدت انجام آنها است.
- ورزش هوازی نه تنها به تناسب اندام کمک میکند، بلکه مزایای شناختهشدهای برای سلامتی جسمی و روحی دارد.
- ورزش هوازی به جلوگیری یا کاهش احتمال ابتلا به برخی از سرطانها، دیابت، افسردگی، بیماریهای قلبی عروقی و پوکی استخوان کمک میکند.
- برنامهی ورزش های هوازی باید ساده، عملی و واقعبینانه باشد. میتوان از تجهیزات خاص (از قبیل دستگاههای ورزشی هوازی) استفاده کرد، اما استفاده از این تجهیزات برای انجام ورزش های هوازی ضروری نیست.
نحوه سازگاری بدن با ورزش های هوازی
با واکنش درونی بدنتان هنگام انجام منظم ورزش هوازی آشنا شوید:
۱. قلب شما قویتر میشود و با هر ضربان، خون بیشتری پمپاژ میکند (حجم ضربهای بیشتر). همانطور که پیش از این گفتیم، حجم ضربهای در ورزشکاران حرفهای میتواند دو برابر بیشتر از افراد معمولی باشد، اما موضوع فقط این نیست. قلب افراد ورزشکار قطر و حجم بیشتری دارد. عجیب نیست، زیرا قلب نیز یک ماهیچه است و با ورزش بزرگتر میشود. فعالیت قلب حین انجام ورزش هوازی باعث میشود، قلب و ششها قوی شوند و خون را به نحو مؤثرتری پمپاژ کنند، در نتیجه، اکسیژن بیشتری به ماهیچهها و اندامها میرسانند.
۲. حجم ضربهایِ بیشتر در قلبهای قویتر به این معنا نیست که قلب برای برآوردن نیازهای بدن هنگام ورزش سریعتر پمپاژ میکند. منظور ما از «کارایی» قلب قوی، حجم ضربهای بیشتر و ضربانهای کمتر است. به پمپی فکر کنید که آب یک سرداب لبریز از آب را خالی میکند. کارایی و دوام بهتر پمپ زمانی است که بتواند حجم بیشتری از آب را در هر دوره از سرداب خالی کند، نه اینکه با سرعت بیشتر و تحت فشار (عامل فرسایش و پایین آمدن دوام) این کار را انجام دهد. به این ترتیب، دلیل سریع پمپاژ نکردن قلب ورزشکاران حین ورزش حجم ضربهای بالا است. حجم ضربهای بالا میزان ضربان قلب ورزشکارن را در حالت استراحت نیز کم میکند، یعنی ۲۸ یا ۳۲ تپش در دقیقه (مثلا در قهرمانان دوچرخهسواری)، در حالی که این میزان برای افراد عادی بین ۶۰ تا ۸۰ تپش در دقیقه است.
۳. عضلات پایین دست قلب هستند که با مصرف اکسیژن حین ورزشهای منظم هوازی کارآمدتر میشوند (یادتان باشد «مصرف» اکسیژن به این معناست که عضلات، اکسیژن را از خون دریافت میکنند). دلیل این اتفاق، افزایش فعالیت و تعداد آنزیمهایی است که اکسیژن را از جریان خون گرفته و وارد عضلات میکنند. تصور کنید ۱۰۰ مولکول اکسیژن از داخل یک عضله میگذرند. اگر عضله بتواند تمام این ۱۰۰ مولکول را مصرف کند (مثلا در مقایسه با ۵۰ مولکول)، تناسب اندام شما دو برابر میشود. به بیان دیگر، اگر حداکثر VO2 (حداکثر اکسیژن مصرفی) شما ۶۰ میلیگرم/ کیلوگرم/ دقیقه باشد و حداکثر VO2 فرد دیگری ۳۰ میلیگرم/ کیلوگرم/ دقیقه باشد، میزان سلامت شما دو برابر بیشتر از آن فرد است. عملکرد شما در این سناریو دوام بیشتری خواهد داشت، زیرا عضلات شما به واسطهی بالاتر بودن مصرف اکسیژن، سوخت خود را دیرتر از دست میدهند.
۴. تعداد و فعالیت میتوکندریهای درون عضله افزایش مییابد. میتوکندریها، نیروگاههای سلولهای ما هستند. تمام کارهای سنگین بر عهدهی آنها است تا ما به حرکت ادامه دهیم. آنها با استفاده از اکسیژن، چربی و کربوهیدراتها را میسوزانند و سوخت حرکت ما را تأمین میکنند. خبر خوب این است که تعداد و فعالیت میتوکندریها در واکنش به ورزش های هوازی منظم، تنها ظرف چند روز تا چند هفته، تا ۵۰ درصد در بزرگسالان افزایش مییابد.